Ekran Maruziyeti Çocuklarda Ruhsal Soruna Yol Açabiliyor

Malatya İnönü Üniversitesi Turgut Özal Tıp Merkezi Çocuk Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Yunus Emre Dönmez, özellikle 4 yaş altı çocuklarda yoğun ekran kullanımının konuşma gecikmesi, göz teması kuramama ve sosyal etkileşim sorunlarına neden olabildiğini belirterek ailelere, “En ufak şüphede bile uzmana başvurun” çağrısında bulundu.

Malatya’da deprem ve pandemi sonrası çocuk ve ergenlerde ruhsal sorunların belirgin şekilde arttığını ifade eden Doç. Dr. Dönmez, erken teşhis, aile desteği ve koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin hayati önem taşıdığına dikkat çekti. Depremin ardından travma sonrası stres bozukluğu, akut stres tepkileri, depresyon ve anksiyete bozukluklarının bölgede daha sık görülmeye başlandığını aktaran Dönmez, yaşanan kayıplar ve sosyal yaşamın olumsuz etkilenmesinin çocuk ve ergen ruh sağlığını ciddi şekilde etkilediğini söyledi.

Pandemi sürecinin de tabloyu ağırlaştırdığını belirten Dönmez, çocukların sosyal etkileşim ve eğitim hayatlarının uzun süre sekteye uğradığını, bu etkilerin halen klinik başvurulara yansıdığını kaydetti. Göç, sosyoekonomik koşullar ve toplumsal değişimlerin de çocuk ve ergenlerin ruhsal gelişimi üzerinde belirleyici olduğuna işaret eden Dönmez, ailesel desteği yetersiz olan, kronik hastalığı bulunan ya da baş etme becerileri zayıf çocukların bu süreçlerden daha fazla etkilendiğini vurguladı.

Ekran kullanımına özel bir başlık açan Doç. Dr. Dönmez, son yıllarda “ekran maruziyeti”nin ciddi bir sorun haline geldiğini ifade ederek, çocukların çok erken yaşlarda telefon, tablet ve televizyonla karşılaştığını söyledi. Dört yaşına kadar çocukların ekrana maruz bırakılmaması gerektiğini dile getiren Dönmez, uzun süreli ekran kullanımının otizm benzeri belirtiler, göz teması kısıtlılığı, ismine tepki vermeme, konuşma gecikmesi ve akran ilişkilerinde sorunlara yol açabildiğini belirtti.

Bazı durumlarda ekran kısıtlamasına rağmen belirtilerin düzelmeyebildiğini kaydeden Dönmez, ailelerin bu konuda son derece dikkatli olması gerektiğini ifade etti. Konuşma gecikmesi, göz teması kuramama ve sosyal etkileşim sorunları görülen çocukların mutlaka bir çocuk psikiyatrisi uzmanına yönlendirilmesi gerektiğini söyledi.

Çocuk ve ergen ruh sağlığı alanında yapısal eksikliklere de değinen Dönmez, özellikle bağımlılıkla mücadelede çocuk ve ergenlere yönelik tedavi merkezlerinin yetersiz olduğunu, yataklı servis ihtiyacının da karşılanamadığını dile getirdi. Koruyucu ruh sağlığı hizmetlerinin güçlendirilmesi, çocukları önceleyen yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi ve ailelere yönelik eğitimlerin artırılması gerektiğini vurguladı.

Doç. Dr. Dönmez, erken teşhis ve tedavinin önemine dikkat çekerek, ailelerin en küçük bir şüphede dahi vakit kaybetmeden uzmana başvurmasının, tedavi sürecini daha kısa ve etkili hale getirdiğini sözlerine ekledi.